مازندران از اسطوره تا تاریخ

مازندران ، امروزه ، نام استانی در کرانه ی جنوبی دریای خزر است و بخشی از سرزمین ایران به حساب می آید . مازندران در متون اساطیر ی و تاریخی با نام های دیگری چون طبرستان ، پدشخوارگر و ... نیز یاد شده است . پژوهشگران ، دیدگاه های مختلفی درباره ی این مکان جغرافیایی دارند ؛ بعضی ، آن را سرزمینی در غرب(شامات و یمن ) می دانند ، بعضی آن را در شرق ( هندوستان) ؛ و برخی آن را در کرانه های جنوبی دریای خزر جستجو می کنند و گروهی از آنان نیز ، نام مازن یا مازندر را در متون اوستایی و پهلوی که به همراه واژه ی دیو آمده ، صفتی برای دیوان دانسته اند واساساً آن را نام سرزمینی نمی دانند . بعضی از پژوهشگران ، زمان اطلاق نام مازندران به طبرستان را از سده ی پنجم و ششم هجری می دانند اما در بعضی از کتاب های تاریخی قبل از این زمان ، نیز ، نام مازندران آمده است . همان گونه که می بینیم ، درباره ی مازندران و مسائل مربوط به آن ، اختلاف دیدگاه زیادی در میان پژوهشگران وجود دارد . این پایان نامه ، کوششی است برای روشن شدن جنبه های گوناگونی که در متن های کهن درباره ی مازندران آمده است . در فصل اول ، کلّیاتی در مورد پایان نامه آمده که به طور مختصر ، از دیدگاه های پژوهشگران مختلف و اهداف این پایان نامه سخن رفته است . در فصل دوم ، قسمت هایی از متن های اوستایی ، پهلوی ، فارسی و عربی تا زمان شاهنامه و شاهنامه که از مازندران و نام های مشابه و مربوط به آن سخن رفته ، نقل می شود . اقوام مختلفی در طول تاریخ ، در مازندران ساکن بودند ؛ که به طور مختصر از آن ها در فصل سوم ، صحبت شده است . در متن های قدیم ، به ویژه در متن های پیش از اسلام و هم چنین در شاهنامه از دیوان مزن و مزندر سخن رفته است که پژوهشگران در مورد آنان ، دیدگاه های گوناگونی داشته اند که در طول پایان نامه آورده می شود . در متن ها ، از شهر های مهم مازندران نیز یاد شده است که در فصل سوم توضیحاتی در مورد این شهرها نیز آمده است . در فصل چهارم این پایان نامه ، به تحلیل متون پیش و پس از اسلام تا زمان شاهنامه که در فصل دوم آمده ، پرداخته می شود . و فصل پنجم به نتیجه گیری اختصاص دارد که برآیند بحث های پیشین است .